در نخستین اربعین شهادت امام حسین(ع)، جابربن عبدالله انصاری و عطیه عوفی موفق به زیارت تربت و قبر سیدالشهداء شدند. بنابه برخی نقل ها، در همان اربعین، کاروان اسرای اهل بیت(ع) در بازگشت از شام و سر راه مدینه، از کربلا گذشتند و با جابر دیدار کردند. البته برخی از مورخان هم آن را نفی کرده و نپذیرفته اند. از جمله مرحوم محدث قمی در«منتهی الامال» دلایلی ذکر می کند که دیدار اهل بیت از کربلا در اربعین اول نبوده است. بعضی از علما نیز در این باره تحقیق مبسوط و مستقلی انجام داده اند که منتشر شده است. به هر حال، تکریم این روز و احیای خاطره غم بار عاشورا، رمز تداوم شور عاشورایی در زمان های بعد بوده است. در تاریخ انقلاب اسلامی ایران نیز، سنت احیای اربعین تأثیر مهمی در شور گستری در شهرها داشت و در چهلم شهدای حادثه قم(قیام مردم در تاریخ 19 دی 1356 ش) مردم مسلمانِ تبریز قیام کردند و شهید دادند. در اربعین شهدای تبریز، مردم شهرهای دیگر مجلس یادبود گرفته، تظاهرات کردند و همین گونه اربعین ها به هم وصل شد و سراسر ایران به نهضت پیوست، تا آن که انقلاب اسلامی در 22 بهمن سال 1357 ش به پیروزی رسید. این به برکت الهام گیری از فرهنگ شهادت و ایثار خون بود که ملت قهرمان ایران، از عاشورا گرفته بود. «اربعین»، تداوم«عاشورا» بود و «ذِکر»، رسالتِ بازماندگان پس از«خون» و«شهادت».